مقبره کوروش نماد عظمت و عدالت دوران باستان

مقبره کوروش بزرگ، بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی، در مجموعه باستانی پاسارگاد واقع شده است. این مکان در فاصله حدود ۱۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر شیراز قرار دارد و یکی از مهم‌ترین آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو محسوب می‌شود.

بنای مقبره ساده ولی با ابهت در میان دشت مرغاب استان فارس قرار گرفته و از تمام جهات دیده می‌شود. طراحی آن بدون زینت‌های بیش از حد و با خطوط صاف و متوازن، نمادی از سادگی و عظمت کوروش بزرگ است. این مقبره برخلاف بناهای شکوهمند دیگر تمدن‌ها، تنها یک ساختمان کوچک است که در بالای یک سکوی سنگی قرار گرفته و هویتی منحصر به فرد دارد.

کوروش بزرگ در دوره ۵۵۹ تا ۵۳۰ پیش از میلاد بر مناطق گسترده‌ای از آسیا حکومت می‌کرد. او پایتخت خود را در پاسارگاد تأسیس کرد و مقبره‌اش را در همین محل ساخت. بنای مقبره قبل از مرگ کوروش ساخته شده و این اثر باستانی بیش از ۲,۵۰۰ سال قدمت دارد.

ساختار مقبره کوروش همانند زیگورات چغازنبیل ساخته شده است. به نظر می‌آید که بنایی شبیه آرامگاه کوروش چه در ایران و چه در خارج پیش از ساختش وجود نداشته؛ اگرچه بعدها بناهایی شبیه آن احداث شده است.

این بنا از سنگ‌های آهکی بزرگ بدون استفاده از ملات ساخته شده است. طرح آن به نوعی الهام‌گرفته از زیگورات چغازنبیل است و شباهتی به بناهای معبدی دارد. این مقبره با ظاهری کاملاً ساده و به شکل یک خانه با ارتفاع ۱۱ متر ساخته شده است و سقف آن به شکل یک شیروانی دیده می‌شود. قاعده اصلی بنا، سکویی با شش پله است که در بالای آن یک اتاق کوچک قرار دارد.

طبق منابع تاریخی، دشت مرغاب اطراف مقبره در گذشته باغی سرسبز بوده که مجموعه‌ای از کاخ‌های بزرگ را در دل آن جای داشته است. در دوره اسلامی کارکرد دقیق و اصلی بنا برای مردم مشخص نبود و از طرف دیگر، ساخت بناهای باعظمت سنگی را خارج از قوه بشریت می‌دانستند و ساخت آن را به حضرت سلیمان نسبت می‌دادند. به همین دلیل آرامگاه کوروش در گذشته با نام «مشهد مادرسلیمان» شناخته می‌شد.

آرامگاه کوروش در دوره معاصر چندین بار مرمت شده است. آخرین بار در فاصله سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۷ هجری شمسی، بنا با استفاده از تکنولوژی لیزر تعمیر و مقاوم‌سازی شد تا در برابر بارش‌ها مقاوم‌تر باشد.

این مقبره در جنوب غربی کاخ‌های پاسارگاد و در فاصله یک کیلومتری از دیگر بناهای این مجموعه قرار دارد. مجموعه پاسارگاد شامل بخش‌های مختلفی است:
تل تخت (تخت مادرسلیمان)
کاخ اختصاصی کوروش
کاخ بارعام
باغ شاهی
کاروانسرا
کاخ دروازه
محوطه مقدس
پل و دو کوشک
این بناها در کنار یکدیگر تشکیل یک محوطه فرهنگی و تاریخی می‌دهند که نمادی از قدرت و تمدن هخامنشی است.

برای بازدید از این مکان، بهتر است در فصل بهار و پاییز سفر کنید. هوای مطبوع و محیط طبیعی این محوطه در این فصول، تجربه گردشگری را دلنشین‌تر می‌کند. اگر از مبدا شیراز قصد بازدید دارید، تقریباً نیم‌روز وقت لازم است تا مسیر رفت و برگشت را طی کنید.

جاده‌ای که به مقبره منتهی می‌شود، بسیار زیبا است و دو طرف آن با درختان سرو کاشته شده است. از ابتدای مسیر، دیدنی‌های برجسته این مجموعه را می‌توانید مشاهده کنید. در انتهای مسیر به محوطه تاریخی پاسارگاد می‌رسید و مقبره کوروش را در همان ابتدا مشاهده خواهید کرد.

این بنای تاریخی یکی از قدیمی‌ترین و سالم‌ترین آثار باستانی ایران است. در گذشته داخل آن شامل تابوت طلایی و جواهرات شاهی بوده که در طول زمان غارت شده‌اند. منابع یونانی نیز از آن یاد کرده‌اند و حتی مدعی شده‌اند درون آن را با چشم خود دیده‌اند.

مقبره کوروش در میان تمام این بناها، مهم‌ترین اثر مجموعه پاسارگاد محسوب می‌شود. این بنا به دستور خود کوروش برای خاکسپاریش ساخته شده است. فاصله بناها از یکدیگر بیش از چند کیلومتر است و به همین دلیل مسیرهای آسفالتی و ماشین‌های برقی در میان کاخ‌ها و آرامگاه‌ها فراهم شده تا بازدیدکنندگان با وقت کمتری بتوانند تمامی نقاط را ببینند.