خانه زینت الملوک موزه گنجینه فارس با معماری زیبای دوره قاجار

خانه زینت‌الملک یکی از به‌یادماندنی‌ترین بنای تاریخی شیراز است که تلفیقی بی‌نظیر از معماری سنتی ایرانی و هنرهای تزیینی دوره قاجار را به نمایش می‌گذارد. این خانه تاریخی دارای بیش از ۲۰ اتاق تو در تو است که با گچبری، نقاشی و آیینه‌کاری‌های ظریف تزیین شده‌اند. سقف‌های چوبی این خانه نیز با تصاویر حیوانات، پرندگان و گل‌ها نقاشی شده‌اند و دقت بالای هنرمندان آن را به‌خوبی نشان می‌دهد.

اما چیزی که این خانه را به یک مقصد گردشگری خاص تبدیل کرده، زیرزمین آجرکاری شده آن است. این فضای زیرزمینی بزرگ و طولانی که در سه ضلع اصلی خانه گسترده شده، در سال ۱۳۸۲ به موزه "گنجینه فارس" تغییر نام داد. در این موزه، مجسمه‌هایی از شخصیت‌های برجسته استان فارس از دوره هخامنشی تا دوره معاصر به نمایش درآمده‌اند. مجسمه‌هایی از کریم خان زند، سعدی، نصیرالملک، محمد نمازی، خشایارشاه، ابن مقفع و بسیاری دیگر در این فضا دیده می‌شوند.

هنگام ورود به موزه، مجسمه زینت‌الملک در ابتدای راه دیده می‌شود و هویت این خانه را به خوبی معرفی می‌کند. علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ ایرانی می‌توانند ضمن دیدن این مجسمه‌ها، با زندگی و آثار این شخصیت‌ها آشنا شوند. تزیینات آجری داخل زیرزمین نیز بعد از مرمت، زیبایی خاصی به فضا داده‌اند.

بعد از بازدید از زیرزمین، بازدیدکننده دوباره به سطح اول خانه بازمی‌گردد و می‌تواند فضای اصلی خانه را با حیاط مرکزی، دو باغچه قرینه و حوض فیروزه‌ای را تماشا کند. در این قسمت، تالار آینه با زیبایی محسورکننده‌اش چشم‌ها را به خود جلب می‌کند. همچنین در بالای سردر خانه، کاشی‌کاری هفت‌رنگی با موضوع دو شیر شمشیر به دست و دو فرشته وجود دارد که به ظاهر بنا حس تاریخی خاصی می‌دهد.

خانه زینت‌الملک در واقع "اندرونی" خاندان قوام بوده و از طریق یک راه زیرزمینی به باغ نارنجستان قوام متصل است. البته این راه امروزه بسته است. این خانه از الگوی معماری سنتی شیرازی بهره می‌برد؛ یعنی شامل یک حیاط مرکزی، فضای تابستان‌نشین و زمستان‌نشین است. فضایی که هر زاویه‌اش از زیبایی و جزییات ظریف پنهانی تشکیل شده است.

در بخشی از خانه، فروشگاهی کوچک از محصولات فرهنگی و صنایع دستی قرار دارد که می‌توانید از آن‌ها به عنوان یادبود خریداری کنید. همچنین در قسمت زمستان‌نشین خانه، یک کافه وجود دارد که خدمات قهوه‌خوری را ارائه می‌دهد.

این خانه توسط خاندان قوام و در دوره حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته شد. زینت‌الملک، صاحب این خانه، یکی از زنان خیرخواه شهر بود که مجالس خیریه برگزار می‌کرد و به فقرا کمک می‌کرد. او دختر قوام‌الملک چهارم بود و خاندان قوام از قدیمی‌ترین خاندان‌های والی شیراز در دوره‌های مختلف بودند.